«Το δωμάτιο» ήταν το βιβλίο με το
οποίο γνώρισα τη συγγραφέα Emma Donoghue και λάτρεψα την ιδιαίτερη προσέγγιση
του ευαίσθητου θέματος που πραγματευόταν, αλλά και την αμεσότητα της γραφής
της. Θεώρησα πως θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να γράψει ξανά ένα τόσο δυνατό, βαθιά
ανθρώπινο και συναρπαστικό μυθιστόρημα. Διαψεύστηκα – ευτυχώς. «Το θαύμα» είναι
ένα πολυδιάστατο βιβλίο που επιτυγχάνει να φανερώσει όλες τις πτυχές της πένας
της συγγραφέως και να αναδείξει κοινωνικά στερεότυπα, να φτάσει στον πυρήνα των
συναισθημάτων του αναγνώστη και να διατηρήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το
τέλος.
Η μυστηριακή ατμόσφαιρα της πλοκής σε συνδυασμό με το τοπίο της
Ιρλανδίας, δεν σου αφήνουν περιθώρια να αντισταθείς στις αλυσιδωτές εξελίξεις
και χάνεσαι μέσα στις αμφιβολίες που κατακλύζουν κάθε σελίδα. Πιστεύεις στα
θαύματα; Ευκαιρία να το αποδείξεις. Ακολούθησε το μονοπάτι της πίστης και
ετοιμάσου να αναμετρηθείς με τον εαυτό σου και να συνειδητοποιήσεις για άλλη
μια φορά, πως όλοι μπορούμε να βρούμε τον τρόπο να λυτρωθούμε. Μεταφορικά και
κυριολεκτικά.
Μέσα του 19ου αιώνα,
αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο. Η Λιμπ είναι νοσοκόμα, έχει εκπαιδευτεί στο
πλάι της διάσημης μις Νάιτινγκεϊλ, και φτάνει σε ένα χωριό της Ιρλανδίας για να
βοηθήσει μια 11χρονη ασθενή. Σύμφωνα με τον γιατρό της περιοχής η μικρή Άννα Ο’
Ντόνελ αρνείται τους τελευταίους τέσσερις μήνες να φάει, όμως φαίνεται να είναι
υγιής και γεμάτη ενέργεια. Οι γονείς της και η τοπική κοινωνία θεωρούν πως
πρόκειται για ένα θαύμα. Η Λιμπ, μαζί με την αδελφή Μιχαήλ, καλούνται να
παρακολουθούν σε 24ωρη βάση το κορίτσι, ώστε να διαπιστώσουν πως πράγματι δεν
τρέφεται. Και ενώ όλα φαντάζουν εύκολα και απλά, και η Λιμπ είναι σίγουρη πως
θα αποκαλύψει τη σκευωρία που έχει στηθεί, η συμβίωση με το μικρό κορίτσι θα
φέρει στο φως κρυμμένα μυστικά, ενώ η ραγδαία επιδείνωση της υγείας της θα
ανατρέψει τα πάντα.
Οι περιγραφές της συγγραφέως
είναι τόσο έντονες και γλαφυρές, ώστε κατορθώνουν να αναβιώσουν τα ήθη, τις
παραδόσεις, τις δοξασίες, τους τρόπους συμπεριφοράς και τις κοινωνικές
συμβάσεις της εποχής. Μέσα από την εξιστόρηση των γεγονότων προβάλλουν οι
κακουχίες, η ανέχεια, οι πολιτικές συνθήκες που οδήγησαν τον λαό στην εξαθλίωση,
μα πρωτίστως η απόλυτη προσήλωση στις Γραφές και η κατά το δοκούν ερμηνεία των
λόγων του Θεού. Μαζί με την Λιμπ παρακολουθείς εκστατικός τις ασύλληπτες
συνέπειες του δογματισμού και της αμείλικτης χειραγώγησης των συνειδήσεων, σε
μια εποχή που η πίστη ήταν το απάγκιο των ανθρώπων. Η ανάγκη για την επίλυση
του μυστηρίου, σε κάνει να αδημονείς και δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από
το κείμενο, γιατί η εξέλιξη φέρνει συνεχείς ανατροπές και οδηγεί σε απρόοπτα
γεγονότα.
Ευτυχώς το κείμενο δεν
εγκλωβίζεται στον θρησκευτικό φανατισμό και τις ιερατικές τυμπανοκρουσίες, αλλά
εμβαθύνει στην ψυχοσύνθεση των ηρώων και αφοσιώνεται με στοργή στη σχέση των
δύο γυναικείων μορφών. Μια σχέση που χτίζεται σιγά και σταθερά, με
διστακτικότητα και δυσπιστία, με χαμόγελα και αινίγματα, με κατανόηση και
πάθος, με αληθινό ενδιαφέρον και ουσιαστική φροντίδα, και καταλήγει σε μια
έκρηξη συναισθημάτων που συγκινούν. Η συγγραφέας έχει τη μαγική ικανότητα να
διεισδύει με προσοχή και περισσή αγάπη στην παιδική ψυχολογία και να καταλύει
τις αντιστάσεις του αναγνώστη με την αμεσότητα και την ευθύτητα που φέρει μέσα
της η αθωότητα της ηλικίας. Μέσα από τα λόγια ενός παιδιού προβάλλουν οι πιο
σκληρές αλήθειες και , όσο και αν στοιχειώνουν τις συνειδήσεις, μπορούν να
δώσουν το μήνυμα ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές. Η ψυχή ενός ανήλικου πλάσματος
δυστυχώς μπορεί να διαβρωθεί ανεπανόρθωτα από τα λόγια των ανθρώπων που
εμπιστεύεται, σε όποια εποχή, σε όποιο μέρος του κόσμου, σε όποια κοινωνική
τάξη. Δεν υπάρχουν «θαύματα» πίσω από μια βασανισμένη ψυχή, υπάρχει η ανάγκη να
λυτρωθεί.
Στην εξέλιξη της πλοκής η
συγγραφέας χρησιμοποίησε και κάποιες υπερβολές ως προς την εξήγηση των
γεγονότων, οι οποίες όμως ήταν πράγματι απαραίτητες για να διατηρηθεί ο
παραλληλισμός των πράξεων της μικρής με τις «επιταγές» της θρησκείας της, για
να δοθεί μια νότα αγάπης στις κινήσεις της μητέρας και για να τονιστεί η
εσωτερική ανάγκη των πιστών να εξιλεωθούν για τα λάθη και τις αμαρτίες τους. Η
λύτρωση που φέρνει το φινάλε δένει μαγικά όλα τα στοιχεία θρίλερ, αγωνίας,
μυθοπλασίας, μυστηρίου και θρησκευτικής κατάνυξης.
«Το θαύμα» είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο που
κρύβει καλά τα μηνύματά του και μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε ο καθένας τα δικά
του.
ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ