Στα σχολικά χρόνια, οι ήρωες της επανάστασης του 1821 αποτελούσαν για μένα κομμάτι της διδαχθείσας και εξεταστέας ύλης που έπρεπε να μάθω "παπαγαλία" για να περάσω τις εξετάσεις. Ακολουθώντας πιστά τα βήματα του σχολικού εγχειριδίου, μαθαίναμε ονομαστικά τους ανθρώπους που έδωσαν το έναυσμα για να ξεκινήσει η απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό, και κατακλυζόμασταν με ατελείωτες ημερομηνίες και τοποθεσίες που έπρεπε να συγκρατήσει το εφηβικό μας μυαλό. Διαβάζοντας το ιστορικό μυθιστόρημα της κας Ειρήνης Καλαμάρη - Νικολάκη "Μαντώ Μαυρογένους" αναρωτήθηκα με πικρία γιατί η διδασκαλία της ιστορίας, δεν παραθέτει και αποσπάσματα από λογοτεχνικά βιβλία αυτού του είδους, που προσφέρουν την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους ανθρώπους πίσω από τους ήρωες και να συναισθανθούμε το μεγαλείο της προσφοράς τους.
 |
| ΚΛΙΚ για να διαβάσετε την υπόθεση |
Το μυθιστόρημα αυτό αποτελεί ένα μοναδικό ανάγνωσμα, το οποίο σε μυεί στη ζωή της Μαντώ Μαυρογένους, ακολουθώντας τα βήματά της πιστά από τη γέννησή της μέχρι τον πρόωρο χαμό της, μέσα από τα μάτια της παραμάνας της. Μια γυναίκα που γεννήθηκε με τη φλόγα της ελευθερίας στην καρδιά της, με χαρακτήρα δυνατό και αποφασιστικό, με μία τόλμη αταίριαστη με το εξαιρετικής ομορφιάς παρουσιαστικό της. Μορφωμένη και προικισμένη με μια φωνή στεντόρεια, πετύχαινε με τα λόγια και το πάθος της να σαγηνεύει κάθε ομιλητή, κάθε ακροατήριο, κάθε πολεμιστή. Η καρδιά της χτύπησε δύο φορές δυνατά, μα δεν την ακολούθησε καθώς η λαχτάρα της για τη λευτεριά της πατρίδας ξεπερνούσε κάθε επιθυμία της, κάθε άλλο όνειρο. Η γνωριμία της και ο έρωτας που μοιράστηκε με τον Δημήτριο Υψηλάντη ήταν δυνατός και τους παρέσυρε σε μονοπάτια πρωτόγνωρα και για τους δύο. Μα ο φθόνος, ο φόβος, τα συμφέροντα, οι ίντριγκες δεν άφησαν το αίσθημα τους να καρποφορήσει, στερώντας στην ίδια την ανταμοιβή αλλά και την ευτυχία που της άξιζε....
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γνώρισα σε βάθος τη ζωή αυτής της γυναίκας, αυτής της ηρωίδας, και κυριολεκτικά μαγεύτηκα από τη δύναμη της ψυχής της και τον πόθο της για λευτεριά. Η Μαντώ Μαυρογένους προερχόταν από μια ευκατάστατη οικογένεια και θα μπορούσε με έναν καλό γάμο, λόγω της εξαιρετικής της ομορφιάς και μόρφωσης, να εξασφαλίσει μια ήρεμη, γεμάτη ευτυχισμένες στιγμές ζωής. Και ακριβώς αυτό το γεγονός είναι που προσδίδει μεγαλύτερη αξία στα επιτεύγματά της. Κόντρα στη θέληση της μητέρας της, δαπάνησε όλη της την περιουσία χωρίς δεύτερη σκέψη για να προσφέρει πολεμοφόδια και πλοία στον αγώνα της λευτεριάς. Αψηφώντας κάθε κίνδυνο, άφησε το σπιτικό της στο νησί, και βρέθηκε να πολεμά με θάρρος ανείπωτο στα πεδία των μαχών, για να κατατροπώσει τους Τούρκους, και να βγάλει τη χώρα από τον ζυγό. Παράλληλα η αυταπάρνηση και ο αγώνας της ήταν εκείνα που κατάφεραν να τραβήξουν την προσοχή των ευρωπαϊκών λαών στο ελληνικό ζήτημα.
Η συγγραφέας επιλέγει ως αφηγητή των γεγονότων την παραμάνα της θρυλικής ηρωίδας, την Περεζιά, και καταφέρνει να αποδώσει όλα τα γεγονότα της ζωής της με μια συναισθηματική χροιά που παρασύρει τον αναγνώστη και τον συστήνει στη γυναίκα πίσω από την ηγετική φυσιογνωμία. Με λόγο λυρικό και άκρως ποιητικό, με πλούσιες εκφράσεις και αποδίδοντας την ένταση των συναισθημάτων σε κάθε έκφανση της ζωής της, βυθίστηκα στη λαίλαπα της ελληνικής επανάστασης και γνώρισα καταστάσεις, πρόσωπα και γεγονότα που μέχρι σήμερα αγνοούσα. Συνειδητοποίησα το μέγεθος της προσφοράς της, την άσβεστη αγάπη της για την πατρίδα, μα ταυτόχρονα και την αδικία που βίωσε από το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, και ένιωσα οργή και απογοήτευση. Με κατέκλυσαν μύρια συναισθήματα, μα κυρίως φούσκωσα από υπερηφάνεια ως γυναίκα, για το σθένος και την αποφασιστικότητά της, για το ανάστημά που σήκωσε αδιαφορώντας για τη γνώμη των άλλων και για τη λαχτάρα της να δει το έθνος ελεύθερο!
Μέσα στις σελίδες αυτού του ιδιαίτερου ιστορικού μυθιστορήματος, περικλείονται αναφορές σε κείμενα και ποιήματα ξένων λογίων της εποχής, σε πίνακες που αναπαριστούν την ηρωίδα, τα οποία εξυμνούν την πυγμή, το ήθος, το πάθος και τον ηρωισμό της. Ταυτόχρονα το βιβλίο αποτελεί μια ηθογραφία, παρέχοντας πολλές πληροφορίες όσον αφορά τη θέση και το ρόλο των γυναικών, και περιλαμβάνει παραδόσεις και έθιμα της Μυκόνου και της Τήνου, παρουσιάζοντας μια άλλη οπτική γωνία των νησιών αυτών πέρα από αυτή που εμείς συναντάμε σήμερα. Παραθέτει επίσης επιστολές της ιδίας και μας βοηθά ν' ανακαλύψουμε την έντονη προσωπικότητά της και την καλλιέργεια της.
Υπήρξαν στιγμές που η συγκίνηση με πλημμύρισε, όπως όταν της επιστράφηκε η ασημένια θήκη με την τούφα των μαλλιών της που είχε χαρίσει στον υπέροχο Μύρωνα, όταν συνάντησε τον Υάκινθο στη μάχη, όταν βίωσε την -όπως πίστευε - προδοσία του Υψηλάντη με πιο συγκλονιστική από όλες όταν ερωτήθηκε στα σκαλιά του παλατιού "Και ποια είσαι εσύ κυρά μου;". Μια φράση που με ξεπέρασε μπροστά στο μεγαλείο ψυχής που επέδειξε αυτή η γυναίκα στον αγώνα της λευτεριάς.
Το πορτρέτο μιας γυναίκας, που οι ξένοι τίμησαν και ανέδειξαν σε έργα δημιουργίας και τέχνης πολύ περισσότερο από τους Έλληνες, για τους οποίους αγωνίστηκε με σθένος και δεν κατάφερε να λάβει εν ζωή την αναγνώριση και την ανταμοιβή που της έπρεπε...