Κριτική του βιβλίου "Στην καρδιά της θάλασσας" από την Αναστασια Δημακοπούλου

Στις απαρχές του 19^ου αι, στην αχαρτογράφητη υδάτινη “έρημο” του Ειρηνικού ωκεανού, εξελίσσεται μία δυναμική θαλασσινή ιστορία, βασισμένη στην φαλαινοθηρική παράδοση, που χαρακτήριζε ένα μικρό νησί, κοντά στις ακτές της νότιας Αγγλίας, το Ναντάκετ. Το κυνήγι της φάλαινας με δόντια, του λεγόμενου φυσητήρα και την μετατροπή της σε ακριβό λάδι, είχε εξελιχθεί σε μια επιχείρηση που ήταν ο νούμερο ένα  βιοποριστικός παράγοντας  για τη μικρή κοινότητα των Ναντακιανών.

Πρόκειται για ένα επικό αριστούργημα της θαλασσινής πεζογραφίας, από τον πρώτο ιδρυτή του Ινστιτούτου θαλάσσιων ερευνών τον Ναθάνιελ Φίλμπρικ,  ο οποίος μέσα από μαρτυρίες και αφηγήσεις φαλαινοκυνηγών,  σημειώσεις για την ναυσιπλοία, την ωκεανογραφία, την κατασκευή πλοίων, την συμπεριφορά των φαλαινών,  περιέγραψε  με μεγάλη επιδεξιότητα και τεχνική την πορεία και την κατάληξη του φαλαινοθηρικού  Έσσεξ, που το 1819 ξεκίνησε ένα ταξίδι για το κυνήγι του φυσητήρα που όμως  έμελλε να  εξελιχθεί σε τραγωδία.

Τον επόμενο χειμώνα την πλεύσης του, το φαλαινοθηρικό θα δεχθεί την επίθεση από κάτι πρωτόγνωρο για τους φαλαινοκυνηγούς.  Μία τεράστια δύναμης και μεγέθους  φάλαινα,  με ανθρώπινη εκδικητική συμπεριφορά θα εμβολίσει το καράβι.  Η τραγωδία ουσιαστικά ξεκινά μετά το ναυάγιο,  καθώς ο συγγραφέας περιγράφει με απίστευτη γλαφυρότητα τον άνισο αγώνα για επιβίωση, που θ΄αναγκάσει το πλήρωμα να φθάσει στ΄άκρα, αλλά και στο αδιανόητο,  την ανθρωποφαγία προκειμένου να επιβιώσει.  Ο ελλιπής αρχικός ανεφοδιασμός του πλοίου και οι σοβαρές ελλείψεις σε βασικά προιόντα, προκειμένου να δαπανηθούν λιγότερα έξοδα, θα βρούν το ναυαγισμένο πλήρωμα  απροετοίμαστο, για την μεγάλη μάχη με την ασιτία και την αφυδάτωση που θα προκληθεί από την έλλειψη νερού.

Το βιβλίο αυτό, - το οποίο προτείνω ανεπιφύλακτα σ΄όλους τους φίλους βιβλιόφιλους-  μας διηγείται την μισή ιστορία.  Η κινηματογραφική του μεταφορά με τίτλο “ In the Heart of the Sea”, το οποίο αναμένεται με ιδιαίτερη αγωνία  παραμονές πρωτοχρονιάς του 2016, αποκαλύπτει την οδυνηρή κατάληξη του ναυαγίου,  καθώς το πλήρωμα του πλοίου θα φθασει σε ακραίες καταστάσεις προκειμένου να επιβιώσει.

Χωρίς τ΄απαραίτητα όργανα ναυσιπλοίας που θα τους παρείχαν την δυνατότητα να προσανατολιστούν πρός κάποια κατοικίσημη ακτή,  χωρίς την δύναμη και την λογική που θα τους έδινε η ανάλογη ποσότητα τροφής,  χωρίς την βοήθεια και την εμψύχωση  των άλλων συντρόφων, αφού χάνονταν ο ένας μετά τον άλλον απο την ασιτία και την αφυδάτωση, αδύναμοι ψυχικά και σωματικά,  με τσακισμένο το ηθικό και ουσιαστικά στα όρια της τρέλλας, πραγματοποιούν το αδιανόητο.  Εκεί που απέφευγαν να ναυαγίσουν σε κάποιο νησί, φοβούμενοι ότι κατοικείτο  από κανιβαλιστές, θα κάνουν πράξη αυτόν τον ίδιο  τους τον φόβο.

Μία αληθινή δραματική ιστορία που συγκλονίζει.  Δοκιμάζεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια μπροστά στην απόγνωση, μέσα απο ηθικές συγκρούσεις,  αψιμαχίες,  βεβιασμένες αποφάσεις.  Δεν είναι μία μελό περιγραφή που επιδιώκει να προκαλέσει υπερβολικές συγκινησιακές καταστάσεις αλλά ούτε και ένα γλυκανάλατο ανάγνωσμα.  Ο συγγραφέας,  μέσα από απλές σημειώσεις μελών του πληρώματος, περιγράφει την κατάσταση ως έχει,  αληθινά περιστατικά  που σοκάρουν και προβληματίζουν.

Ηθικό δίδαγμα: στην ανάγκη να διατηρηθεί ζωντανός ο άνθρωπος, φθάνει στα έσχατα όρια της απελπισίας,  πραγματοποιεί το αδιανόητο,  διαβρώνοντας κάθε ηθική συνείδηση, φέρνοντας στην επιφάνεια πρωτόγονα ένστικτα.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ