Ένα βιβλίο με όμορφο και πολλά υποσχόμενο εξώφυλλο, που κοσμούσε αρκετό
καιρό την βιβλιοθήκη μου, αλλά ανέβαλλα συνέχεια την ανάγνωσή του,
δίνοντας προτεραιότητα σε κάποια άλλα που έπρεπε να τελειώσουν, είναι
και το πρώτο συγγραφικό παιδί της ΜΑΙΡΗΣ ΜΑΓΟΥΛΑ "Κύματα του Βοσπόρου".
Είναι ένα πολυδιάστατο μυθιστόρημα χρονικό, που καλύπτει την περίοδο
1926-1964 στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για μία πανδαισία
χρωμάτων,αρωμάτων,ιδεών για την κοινωνική ζωή μιας πληθώρας ανθρώπων,
διαφορετικών φυλών, αρχιτεκτονικής των κτηρίων και αρχοντικών με ξύλινα
παραπήγματα, πολιτιστικό και εμπορικό κέντρο, κοιτίδα μιας
αναπτυσσόμενης οικονομίας που συνέβαλε στην άνθιση των τεχνών και της
μουσικής. Μελανό σημείο, το πολιτικό σκηνικό της εποχής, που έρχεται
ν΄αμαυρώσει αυτό το λίκνο του πολιτισμού. Τα σκληρά αντιμειονοτικά
μέτρα που άρχιζαν να εφαρμόζονται και πριν ακόμη ξεσπάσει ο Β΄
Παγκόσμιος πόλεμος (αν και σ΄αυτόν, δεν υπήρξε ανάμειξη της Τουρκίας)
συρρίκνωσαν τον ελληνισμό της Πόλης, επιφέροντας την οικονομική
δυσπραγία. Αποκορύφωμα της οικονομικής κρίσης η εφαρμογή του φόρου
“Βαρλίκ Βεργκισί“,που αποσκοπούσε στον αφανισμό της ελληνικής
μειονότητας.
Ο χιλιο-τραγουδισμένος και μαγευτικός Βόσπορος, μας ταξιδεύει στα
παραλιακά ιστορικά κτίσματα (γιαλιά). Μαζί με τους γλάρους ατενίζουμε το
απέραντο γαλάζιο, γευόμαστε λίγη από την αξιοζήλευτη ελευθερία τους,
αποπνέουμε την θαλάσσια αύρα, παρατηρούμε την κατεύθυνση των νερών του,
εναρμονίζοντας την ψυχολογία μας άλλοτε με την γαλήνη και άλλοτε με την
μανία των αφρισμένων κυμάτων του.
Η ιστορία μας ξεκινά στην Πόλη το 1926. Η Ευρυδίκη, μία εκ των κύριων
πρωταγωνιστών, θ΄αναλάβει τις όποιες συνέπειες, να φέρει στον κόσμο το
νόθο παιδί της,τον Ευάγγελο, αφού ο πατέρας αποποιείται τις ευθύνες που
του αναλογούν. Με την συμπόρευση του καλοσυνάτου αδελφού της Κυριάκου,
θ΄αντιμετωπίσει την κακία και τα λόγια του κόσμου. Στο δρόμο της θα
βρεθεί ο δουλευταράς και άξεστος Σταύρακας και σε μια προσπάθεια να
δώσει ένα όνομα στο παιδί της, θα δεχθεί την συγκατοίκηση μαζί του. Η
συμβίωση όμως, επαληθεύει το γραμμένο της μοίρας και την κατάρα της
μάνας.Βιώνει την απόλυτη φτώχεια και τον άγριο ξυλοδαρμό από τον
υποτιθέμενο μελλοντικό σύζυγο. Ο Ευάγγελος όμως μεγαλώνει και
εξελίσσεται σ΄ένα συμπονετικό, καλόψυχο και παθιασμένο νεαρό, που
διεκδικεί με πείσμα μία αξιοπρεπή θέση στο κοινωνικό σύνολο.
Παράλληλα με την ιστορία της Ευριδίκης συμβαδίζουν και οι ζωές
διαφορετικών, καθημερινών ανθρώπων της εποχής όπως του Παναγιώτη
Στουπάκη, μαθητή της Μεγάλης του Γένους Σχολής, της κομψής και
ντελικάτης Ντενίζ, που αποφασίζει να εξιλεωθεί από το σκοτεινό παρελθόν
της, προσφέροντας τις υπηρεσίες της αλλά και την μητρική στοργή σ΄ένα
παράλυτο κοριτσάκι την Ελεονώρα, που καθηλωμένη στο αναπηρικό καροτσάκι
της, ατενίζει τον όμορφο Βόσπορο από το αρχοντικό γιαλί. Η Σμυρνιά
δασκάλα Ευγενία, η αξιοζήλευτη στην δουλειά της μοδίστρα Βασιλική, που
και αυτή, έχοντας βιώσει έναν άτυχο γάμο στην ξενιτιά, επιστρέφοντας, θα
εξελιχθεί σε ξακουστή μοδίστρα, βοηθώντας και δίνοντας δουλειά σε
μελλοντικές ράφτρες, όπως η συμπονετική Κασσάνδρα, που κοντά στην
αρχόντισσα Δανάη της Πριγκήπου νήσου, αποφασίζει να δώσει αγάπη και
συμπόνοια σ΄ένα απο τ΄άτυχα παιδιά του ορφανοτροφείου της περιοχής, τον
Ρωμανό, που και αυτός με την σειρά του, προσπαθεί να ξεμπερδέψει το
κουβάρι της καταγωγής του, ψάχνοντας την αληθινή του ταυτότητα.
Πολλές ζωές εμπλέκονται και η συγγραφέας μας, έχοντας μελετήσει πηγές
και έγγραφα της εποχής, παραθέτει αποσπάσματα της ζωής τους, συνδέοντας
την μυθοπλασία με το χρονικό της ιστορίας, σε όλους τους τομείς της
ζωής, το θέατρο, την ζωγραφική, τις τέχνες. Τα κύματα του Βοσπόρου,
άλλοτε ήρεμα και γαλήνια και άλλοτε αφρισμένα, παραλληλίζονται με την
ψυχολογία των ηρώων, μεταφέροντας στον αναγνώστη δυνατά συναισθήματα
μ' ένταση και πάθος. Δεν λείπουν όμως και οι ζωντανές κινηματογραφικές
εικόνες, όπως η ρομαντζάδα του βαθιά ερωτευμένου ζευγαριού στον γαλάζιο
Βόσπορο, τα καίκια που αρμενίζουν και πηγαινοέρχονται, παίρνοντας και
μεταφέροντας ζωές που αφήνουν το δικό τους στιγμα και χαράζουν την δική
τους πορεία μέσα στον χρόνο.
Πραγματικά είναι μία απολαυστική βιβλιοανάγνωση που εκτός από τα έντονα
συναισθήματα που διοχετεύονται όπως απόρριψη, θυμός, λύπη, ενοχή,
λατρεία, αγάπη, στοργή κ.α, ο αναγνώστης παιρνει και πληροφορίες για
τον τρόπο ζωής, τα ήθη και τα έθιμα των Ρωμιών της Πόλης, αλλά και για
τον τρόπο συμβίωσης με τους μουσουλμάνους. Με γλώσσα απλή, κατανοητή,
με γλαφυρό λόγο και μικρές προτάσεις η συγγραφέας πετυχαίνει να μας
μεταδώσει το κλίμα της εποχής, ξεναγώντας μας, μέσα από φανταστικούς
ήρωες στα αρχοντικά γιαλιά του Βοσπόρου, στα γραφικά σοκάκια του
ιστορικού Πέρα και σε πολλά άλλα αξιοθέατα της ιστορικής Πόλης.
Μία νοσταλγική ματιά στην μακραίωνη ιστορία της Πόλης, μέσα από μια
συγγραφέα που ζυμώθηκε με μνήμες και διηγήσεις ανθρώπων που έζησαν και
δραστηριοποίηθηκαν στην ιστορική αυτή Πόλη!
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ