Ένα «Κόκκινο μαντίλι». Ένα κομμάτι λεπτό ύφασμα που το
παρασύρει ο άνεμος της ιστορίας και στροβιλίζεται μαζί με το πεπρωμένο μιας
στοργικής ψυχής στη δίνη του χώρου και του χρόνου. Ένα κομμάτι ύφασμα που
κλείνει σφιχτά τα μάτια του συγγραφέα Κυριάκου Αθανασιάδη και αφήνει ελεύθερη
τη λυρική του πένα να αποτυπώσει στο χαρτί το οδοιπορικό ζωής μιας άδολης
καρδιάς, με οδηγό μόνο το συναίσθημα, και να μυήσει τον αναγνώστη σε ένα
συγκινητικό λογοτεχνικό ταξίδι. Το ταξίδι ζωής του τρυφερού Καλλίνικου που
στάθηκε αγέρωχος απέναντι στις οδυνηρές εκπλήξεις της μοίρας, έσκυψε το κεφάλι
με ευγνωμοσύνη μπροστά στην ανέλπιστη ευτυχία και πληγώθηκε ανεπανόρθωτα από τα
βέλη του έρωτα.
Με την έλευση του 1900, ένα αγόρι έρχεται στη ζωή στον
όμορφο οικισμό των Αγίων Πάντοτε. Ο Καλλίνικος ή Καλός ή Νίκος Σπαθάρης. Ένα
αγόρι που αναγκάζεται από μικρό να γνωρίσει τη δύσκολη πλευρά της ζωής. Χάνει
τη μητέρα του όταν γίνεται ενός, ο πατέρας του ξαναφτιάχνει τη ζωή του με μια
σκληρόκαρδη γυναίκα και αποκτά τρεις αδερφές, που οφείλει να προστατέψει και να
τους παρέχει τα πάντα. Και αυτό γιατί στα πέντε του ο πατέρας του παθαίνει ένα
συφόριασμα και μένει ανήμπορος σε μια κουνιστή πολυθρόνα, και ο καλόψυχος
Καλλίνικος αναγκάζεται να δουλέψει σκληρά. Όμως, δεν το βάζει κάτω. Παλεύει με
τον λιγνίτη, αποδέχεται την αδικία, τρέχει ακούραστος όπου μπορεί, και
απολαμβάνει την αγάπη και τη συντροφιά της Σπίθας και της Μαύρης. Κάνει όνειρα
και όταν ο πόνος τον ξεπερνά, αποφασίζει να πάρει τη ζωή στα χέρια του και να
ακολουθήσει το δικό του μονοπάτι. Ή μάλλον το μονοπάτι στο οποίο προπορεύεται η
Ξωθιά, η αχώριστη φίλη του που στέκεται πάντα πλάι του διακριτικά.
Προχωρά με πείσμα και φτάνει στην Κώμη. Εκεί που η μοίρα του
τον περιμένει στωικά να ανοίξει τα φτερά του, να αποδείξει την αξία του, να
γνωρίσει τον έρωτα και να γίνει ήρωας. Ένας ήρωας που αγαπά το ράψιμο, το
κέντημα και τη μαγειρική. Ένας ήρωας που φτάνει ακόμα και στα αρχαία χώματα της
Ανατολής. Ένας απλός, καθημερινός ήρωας, που καταφέρνει να ξεπεράσει φουρτούνες
και θύελλες και να πορευτεί με πυξίδα την αγάπη, τη συγχώρεση και την καλοσύνη.
Ακόμα και όταν οι καταστάσεις τον λυγίζουν και τον πληγώνουν βαθιά.
Μέσα από τη δύναμη των γλαφυρών περιγραφών, που
χαρακτηρίζουν τη μεστή γραφή του Κυριάκου Αθανασιάδη, οι σελίδες πλημμυρίζουν
από φως, χρώματα και ήχους. Η ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου προβάλλει ανόθευτη
και μαγευτική, έτοιμη να υποδεχτεί στην αγκαλιά της τον αγαθό Καλλίνικο, να του
προσφέρει τα αγαθά της και να τον συστήσει σε μια νεράιδα που θα του αλλάξει τη
ζωή. Η πλοκή, σφικτή και καλοδουλεμένη, είναι απόλυτα ισορροπημένη ανάμεσα στην
ανάδειξη των ηθών, των εθίμων και των στερεοτύπων της εποχής και στα σημαντικά
γεγονότα που στιγμάτισαν την ιστορία της χώρας μας στο πρώτο μισό του εικοστού
αιώνα.
Κάθε ήρωας είναι μοναδικός και εξαίσια σμιλευμένος. Φιγούρες
αληθινές, γνήσιες, απτές. Από εκείνες που φέρνουν στον νου του αναγνώστη οικεία
του πρόσωπα από το παρελθόν, με χαρακτηριστικά και συμπεριφορές γνώριμες,
ξυπνώντας τρυφερές αναμνήσεις. Ο κύριος Κρόκος, οι αγαθοί γίγαντες Βάρσος και
Φερδινάνδος- «ασφαλώς»-, η Λέλα, η κυρία Ροδή, ο Γυλιός, ακόμα και η Πλατυτέρα,
είναι προσωπικότητες που γεννούν μυριάδες συναισθήματα με τις πράξεις τους και
τη στάση τους. Δεν υπάρχουν πρώτοι και δεύτεροι ρόλοι, ο καθένας τους φέρει μια
ειδική αποστολή, απόλυτα συνυφασμένη με το παρόν και το μέλλον του Καλλίνικου.
Κάθε τους απόφαση, κάθε τους επιθυμία, κάθε τους αναστεναγμός, ανοίγει δρόμους
και μυστικά περάσματα για να ανδρωθεί το αμούστακο αγόρι και να χαράξει το
σημάδι του ανεξίτηλα στις περγαμηνές της ιστορίας. Με τον δικό του απαράμιλλο
τρόπο.
«Το κόκκινο μαντίλι»
μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από την ψυχή του δημιουργού του. Σαν οι λέξεις να
ήταν έτοιμες από καιρό, και αντικρίζοντας την ευγενική φυσιογνωμία του
Καλλίνικου, να ξεχύθηκαν σαν ορμητικοί χείμαρροι. Λες και ο πόνος, η λύσσα, ο
αδελφοκτόνος φθόνος, το μίσος, που κρύβονται στις σκοτεινές γωνιές της ιστορίας
μας, να προκάλεσαν την αφηγηματική δεινότητα του συγγραφέα και εκείνος να έδωσε
τη δική του ηχηρή απάντηση μέσα από μια αληθινή ιστορία γεμάτη αγνότητα,
ευγένεια, αθωότητα, ατόφια αγάπη. Μια ιστορία που τρυπώνει στην καρδιά και
προσφέρει δυνατές στιγμές ανθρώπινου μεγαλείου και αυτοθυσίας.
Αυτό «Το κόκκινο μαντίλι» είναι ένας κόμπος στον λαιμό. Ένας
κόμπος συγκίνησης που φέρνει δάκρυα στα μάτια, ξυπνάει μνήμες από το χθες και
ανεβάζει στο βάθρο της ζωής έναν μοναδικό ήρωα. Έναν ήρωα με αγνή καρδιά και
ακέραιο χαρακτήρα που αντέχει στον χρόνο.
Κέλλη Κρητικού